Project X en Pieneköttel

Aan het eind van het jaar, volgen altijd vele lijstjes. Zo hadden we al de meest voorkomende zoekwoorden op Google en de trends op Twitter. Nu zijn het “Woord van het Jaar” en “Het mooiste dialectwoord van 2012” gekozen. Bekijk hier de betekenissen van alle woorden in de top 10 van beide verkiezingen.

Na meer dan 22.000 stemmen is het “Woord van het Jaar 2012” gekozen. Met 17% van de stemmen is dat geworden: project X-feest: feest waarvoor via sociale media gasten worden uitgenodigd, die in zulke groten getale komen dat het feest enorm uit de hand loopt [ontleend aan de filmtitel Project X]

Hierna volgen bangalijst (16%) en inbrekersrisico (15%). Bekijk hieronder de overige door Van Dale geselecteerde woorden die in 2012 nieuw zijn ontstaan.

• bangalijst: lijst met namen van meisjes die naar verluidt gemakkelijk tot seks over te halen zijn [samengesteld met banga, in de straattaal een benaming voor ‘slet’]
• inbrekersrisico: risico van het inbrekersvak, m.n. het risico dat men bij het inbreken betrapt wordt en met geweld wordt opgepakt of anderszins gewelddadig bejegend wordt [gepopulariseerd door staatssecretaris Fred Teeven]
• appconomie: onderdeel van de economie dat wordt bepaald door de ontwikkeling en exploitatie van apps [ontleend aan Engels appconomy]
• facebookmoord: moord gepleegd in reactie op (als onwelgevallig ervaren) berichten op de sociale netwerksite Facebook
• grexit: het vrijwillig of gedwongen verlaten van de eurozone door Griekenland [ontleend aan Engels Grexit, een samentrekking op basis van gr eek (euro area) exit, gemunt door de Nederlands-Britse Citigroup-bankier Willem Hendrik Buiter]
• mamaporno: pornografie bestemd voor vrouwen, m.n. gezegd in verband met de Vijftig Tinten-trilogie; ook assepoesterporno en huisvrouwenporno genoemd
• nivelleringsfeestje: nivellering voorgesteld als een wenselijke en vreugdevolle politieke activiteit
• religiestress: geheel van religieuze spanningen die kunnen optreden in een moderne, seculiere samenleving als die wordt geconfronteerd met traditionele godsdienstuitingen [bedacht door theoloog Tom Mikkers]
• voetbalvrouwing: het (laten) fotograferen van zichzelf terwijl men zoveel mogelijk probeert te lijken op een (succesvolle) voetbal- of spelersvrouw, en het publiceren van zo’n foto via sociale media [bedacht door cabaretière Katinka Polderman]

Daarnaast is er een publieksprijs (door het publiek genomineerde nieuwe woorden) waarbij in vijf categorieën een winnaar is gekozen.

• Jongerentaal: whappen: whatsappen, d.w.z. informatie uitwisselen door middel van de mobiele dienst WhatsApp
• Lifestyle: facebookrellen: rellen die het gevolg zijn van een openbaar feest waarvoor via Facebook (te veel) gasten zijn uitgenodigd
• Sport/amusement: gangnamstijl: dansstijl waarbij men een ruiter imiteert en met het hele lichaam bouncet op hiphopmuziek [genoemd naar de hit Gangnam style van de Koreaanse hiphopartiest PSY]
• Economie: onderwaterhypotheek: hypotheek waarbij de hypotheekschuld hoger is dan de marktwaarde van het onderpand
• Politiek: weglooppoliticus: politicus die, als het erop aankomt, wegloopt voor zijn verantwoordelijkheid [bedacht door Mark Rutte als benaming voor Geert Wilders]

Het radioprogramma Plein 5 organiseerde dit jaar de verkiezing van “Het mooiste dialectwoord van 2012”. Het werd Pieneköttel (zuinig persoon – Winterswijk), gevolgd door Lyveshearhönne (lieveheersbeestje – Hindeloopen) en Sókkerkäörkes (muisjes van een beschuitje – Venlo).

De overige geselecteerde woorden van de top 10:

• Weindvaanger: lange heren onderbroek – Veenendaal
• Kammezäölke: gilet – Oostelijke mijnstreek
• Kroetje: kapje van het brood – Eindhoven
• Kuierdroad: telefoon – Ootmarsum
• Sjuutsjrobstersslokkie: borreltje voor schoonmaaksters die het dek van een schuit schoonmaakten – Bunschoten/Spakenburg
• Kloamen: gluren vanachter de gordijnen – Walcheren/Arnemuiden
• Huiterdewuiter: opvallend, groot, onpraktisch ding – Texel